Sivas’ta baharatçılık özne Tehlikesiz Şarkışla, art arda mevrut zamlar dolayısıyla insanların artık baharatsız aşındırmak yapmaya başladığını belirterek, “Ego yemeğime pul biber yahut karabiber koymayabilirim. Salçasız aşındırmak evet mu? Yapıyorlar imdi. İnsanlar baharatsız kemirmek yapmaya başladı. Makarnayı imdi girintisiz çıkıntısız yiyorlar soslu yemiyorlar. Bu şekilde oldu. Esnaf namına ciromuz düştü” dedi.
Sivas Çarşıbaşı Mahallesi’nde kâin halde esnaflık işleyen baharatçılar, artan fiyatlardan şikayet etti. Baharcı Güvenli Şarkışla, şunları söyledi:
“İNSANLAR SALÇASIZ KEMIRMEK YAPMAYA BAŞLADI”
“Baharat fiyatlarının cümlesi yükseldi. Zaten çoğu ithal işaret yüzdelik 70 kadarı. Bunların zarfında Kimyon, karabiber, limon tuzu, susam, Hindistan cevizi, kurs otu bunların cümlesi sıkıntılı dışından geliyor, tabi doların artması bunlara bayağı aynı hareketli oldu. Başka gruplar Türkiye’bile yetişen pul biber, sumak, toz biber bu format ürünlerde yer yağı fiyatlarının mazotun artması, işçiliğin artması yüzdelik 200 oranında benzeri artma sağladı. Güzeşte yıla göre bayağı bire bir erdemli fiyatlar. Örneğin perakende sabık yıl fiyatlar türap biberin fiyatı 50 liraydı şu zaman 100 teklik. Kimyonun perişan fiyatı 60 liraydı şu an 140 liralık. Yüzde 200 oranında baharatlarda bayağı aynı artma var. Çekicilik gücü şu şekilde oldu. Ben yemeğime pul biber veya karabiber koymayabilirim. Salçasız kemirmek peki mu? Yapıyorlar artık. İnsanlar baharatsız aşındırmak yapmaya başladı. Makarnayı imdi dümdüz yiyorlar soslu yemiyorlar. Bu şekilde oldu. Esnaf kendisine ciromuz düştü. Ticaret bu açıklık çokça takı. Tanrı sonunu hayretsin. Cıvıltı fiyatları, dükkan kiraları, değme özdek üstelik artış oldu. Ama bizim işlerimiz artmadı şu zaman. İnsanlarda tepkili değiller, dizge alıştı.”
“FİYAT ARTIŞLARINDAN DOLAYI ETİKET KULLANMIYORUZ”
Baharatçı Hayrettin Bozdağ ise şu ifadeleri kullandı:
“Baharat fiyatlarında serencam durum haddinden fazla dokunaklı. 2 ay öncesine bakarak kıyaslarsak yüzde 100 oranında aynı artma var, ondan henüz geriye gidersek yani 8 ay öncesin dahi yüzde 100 oranında remiks var. Toplamda bakarsak bahar fiyatlarında yılda yüzdelik 200 zam geldi. Pul bibere yüzdelik 200, kimyona yüzde 200, karabibere yüzdelik 50, toz bibere yüzdelik 200, isot ve sumağa yüzdelik 100, nane, kekik ve reyhana yüzde 200 oranında bindirim geldi. Müthiş ve azgın bire bir şişkinlik birlikte çoğalma var. Geçen seneye bakarak temiz pul biberin kilosu 30 liraydı demincek 120 lira, sabık sene harir pul biberin kilosu 45 liraydı şimdi 150 teklik ve henüz üstelik artacak fiyatlar. İthalat ve ihracat firmalarından sürekli mesajlar geliyor fiyatların artacağı söyleniyor.
“ETİKET KULLANMIYORUZ, ÇÜNKÜ FİYAT ARTAŞLARINA YETİŞEMİYORUZ, GÜNLÜK BINDIRIM GELİYOR”
Tığ doğrusu etiket kullanmıyoruz zira bedel artışlarına yetişemiyoruz, günlük remiks geliyor. Vatandaşın hava gücü şöyle; değer bazında tıpkısı fakat gram bazında bağan eser alıyor, bölüm kurum gücü düştüğü için. Sıkıntılarımız gecen 2021 yılının eylül ayından beri hiç bitmiyor, zira sattığımız malı, ürünü namına koyamıyoruz tartı büyük. Benzeri yandan üstelik dolar bazında dış satım fail firmalar var. Bu seneki remiks şampiyonu biber salçası, 20 liradan 2 ay içerisinde 75 liraya büyüklüğünde çıktı. Yüzde 400 oranında zam geldi, müthiş benzeri artım var. Bunun dahi tek sebebi dünyada yaşanan besin krizi, o yüzden Avrupa ülkeleri Türkiye’den dünyalık çekiyor, dolar bazında dünyalık alıyorlar. Burada iki modül şişman hata var. Benzeri üretim azlığı çiftçinin yaptığı işin maliyetini kurtarmaması. Maalesef bu baskı 2012 yılından beri yaşanıyor, patlayacağı belliydi ve patlamış durumda. İkinci sorun ise Türkiye’nin ihracattan dünyalık vermemesi, bu engellenemediği sürece fiyatlarda düşmen gibi aynı nitelik bahis konusu değil. O yüzden devletin, Ticaret Bakanlığı’nın mahsus bir kota belirlemesi lazım. Yoksa bu gidişle ulus açgözlü kalacak.”
