Sakarya’nın Adapazarı ilçesine kazandırdığı tarihi akarsu çarkıyla maruf Rum İlya ustanın torunu İvi İlyadis, dedesinin eserinin sahabet edilmesinden sevinme duyuyor.
Yeşilçam sinemasının adlı kaynak yönetmenlerinden Adapazarlı Kriton İlyadis’in kızı ve patırtılı mühendisi Yorgo İlyadis’in yeğeni İvi İlyadis, dedesinin şehirdeki su probleminin çözülmesi üzere 1912’da mensur ettiği tarihi çarkı ziyaret etti.
Ziyareti öncesi Serdivan ilçesindeki aynı otelde “Uzaktaki Andıran İstanbul” ismiyle kitaplaştırdığı Türkiye anılarını okuyucularla paylaşan 68 yaşındaki Türk vatandaşı İlyadis, tarihi akarsu çarkının kültürel bırakıt olarak yaşatılmasının mutluluğunu yaşadığını belirtti.
İstanbul’bile geçirdiği çocukluk ve toyluk yıllarından bahseden İlyadis, 5 Ağustos 1899 yılında Osmanlı Dahiliye Nezaretinden Sadrazamlığa yazılan, dedesine hizmetleri nedeniyle “Uran Madalyası” verilmesi kâm edilen belgeyi paylaştı.
Geçirdiği trafik kazası dolayısıyla 2015 yılında 6 mahiye tedavi sürecinde çarkın akıbetiyle ilişkin yaptığı araştırmada çarkın iyi durumda olduğunu öğrendiğini anlatan İlyadis, “Ablamla biz hiç ummadığımız tıpkısı törenle karşılandık. Bilcümle Adapazarı İlya ustanın eserini kucaklamış, değer vermiş. Sözde o iz meydan altındaki küllerinden yeniden doğma, hayata kavuşmuş. Gördüm ki sizler benim çokça yakınımsınız, anca hissettim.” diye niteleyerek konuştu.
İlyadis’i mihman fail Türkiye Edipler Birliği Sakarya Şube Başkanı Fahri Tuna, AA muhabirine, İlya ustanın Adapazarlılar için çokça cesim biri olduğunu vurgulayarak, “Çark Mesire’deki çarkı 110 sene ilk yapıp bağışlayan biri. Yani cins tıpkısı Adapazarlı.” şeklinde konuştu.
Tuna, ev aldığı İstanbul’a taşınan İlya ustanın değişme yıllarında Türkiye’de kalmayı tercih ettiğini aktararak, İvi İlyadis’in, Yeşilçam sinemasında 136 filmde meydan düz, Altın Kozalak ve Altın Portakal’de ödülleri kâin görüntü yönetmeni Kriton İlyadis’in adi kızı olduğunu kaydetti.
“İlgilendiniz ve başardınız”
Programın ardından Sakarya Budun Bahçesi’nde düz alan akarsu çarkına mevrut İlyadis, ziyaretinin çocukluk ve bilgisizlik yıllarını anımsattığını belirtti.
İlyadis, çarkın düzenlenmiş halini görmenin, üzerindeki yazıları okumanın çokça fena hâlde ayrımsız kalp olduğunu dile getirerek, “Bana katılmak yıldız oldu, inşallah esasen gelip görürüm, çocuklarımı getiririm. Kızımı haberdar etmek istiyorum bilhassa. O üstelik akmak istiyor.” açıklamasını yaptı.
Çarkın yok olmaması üzere uğraşan Adapazarlılara teşekkürname eden İlyadis, “İlgilendiniz ve başardınız. Yakın tarihinizi ele alarak, ona ayar verdiniz. Ona ayar verirken dahi ailemize değer verdiniz. Size çok teşekkürname ediyorum.” ifadesini kullandı.
