Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Mardin İl Koordinasyon Oturmuş, Derik’te 20 kişinin ölümüyle sonuçlanan trafik kazasıyla ait hazırladığı raporda, Cengiz Holding’in bölgedeki tesislerine taşımalık hizmeti veren TIR’ların uyanık, polis güçleri ve zabıta ekiplerince yapılan denetimlerde arama edilip edilmediği soruldu. Raporda, “Bu kontroller es geçildiği amacıyla şoförler, özgüven patlaması ve kalça tanımamazlıkla, kendilerini domestik halktan üstün müşahede cüretiyle kazalara sebebiyet vermektedir” denildi. Rapora atıfta mevcut CHP Çeltek Milletvekili Özkan Yalın, “Araçların faziletkâr tonajlı olduğu ile ilgili kesin hikmet sahibiyiz. Cengiz Holding’e ilişkin olduğundan dünya polis, jandarma, belediyeye ilgilendiren olan zabıtaların bu araçları on paralık kontrol etmediği ile alakadar elimizde benzeri tabir var” dedi.

TMMOB Mardin İl Koordinasyon Oturmuş, 21 Ağustos 2022 tarihinde Mazıdağı-Derik yolundaki meydana gelen ve 20 kişinin ölümüyle sonuçlanan kazaya ait inceleme raporunu yayımladı. Raporda, Cengiz Holding’e ait ETİ Bakır bünyesinde bulunan Mazıdağı Uyuşturucu Mankafa Üstünlük ve Entegre Gu¨bre tesislerinden çıkan tehlikeli tonajlı araçların bu güzergahı kullandığına dikkat çekildi.

Rapora göre; kazaya müdahil TIR’lardan birinin şoförü ifadesinde yokuşu yoğun indiklerini söylemesine karşın fenomen yeri inceleme tutanağında, TIR’lardan birinin pattadak fren sonucu lastiklerinin sürtünmeye dayanamadığı ve işlevsiz kuzuluk geldiği belirtildi. Raporda, “Araçlarda gösterişli fren sistemi bulunmaktadır. Aracın albeni sisteminde aksaklık olduğunda frenler hudayinabit namına kilitlenmektedir” denildi.

Araçların maksimal atiklik sınırına uymadığı tamlanan raporda şunlar kaydedildi:

“Karayolları Gidiş Geliş Yönetmeliği’nde belirtilen cevvaliyet sınırlarına bakarak; özel denge nakil araçlarının kentler arası kişmiri yollarında cevvaliyet sınırı 50 km/s ve yerleşim yeri içerisinde sürat sınırı 30 km/s’tir. Buna ilgili foto 6’dahi görüleceği üzere, uyaran tablo bulunmasına karşın her iki açar üstelik bu sınırlara uymamıştır.

Mazıdağı-Derik yolunun Derik kaymakamlık girişi kısmında kez çalışması olduğu, bu çalışmalardan ötürü yolun tek şeride düşürüldüğü ve tam sayıda uyaran levhanın bulunmadığı gözlemlenmiştir. İlk kaza anından sonraları ilişkin kurumların mukteza düzenlilik tedbirlerini almadıkları, bir numara kazaya ilişkin münebbih levhaların olmadığı, gidiş geliş akışının kontrolsüz bire bir şekilde bitmeme ettiği, ikinci kazayı önleyecek değme tedbirin alınmadığı ve ilgilendiren kurumların gereğini yapmadığı görülmektedir. Dolayısıyla olumlu ilim ve iz sahibi namına bizlerin, kıymetlendirme yapmaktan öte benzer aynı durumun tekrarlanmaması amacıyla neler yapabileceğimizi fikren bu doğrultuda araştırı yapması, alınabilecek önlemleri ve çözüm önerilerini birlikte tartışması gerekmektedir.”

Raporda yanıtlanmayı muntazır sorulardan bazıları şöyle sıralandı:

“İlk kazadan sonraları kere trafiğe kapatılıp zaruri önlemler hastalık alınmamıştır? Kazadan sonraları bozukluk tek şalter oradan çekilmemiştir?

Mazıdağı’ndan kaymakamlık yerine kadar olan meyilli yolun korkulu tonajlı ve tıpkısı o büyüklüğünde dahi iki canlı araçların frenlerini riske atacağı, ilk kazadan sonradan trafik enerjik devam ederken toplanan insanların olay yerinden uzaklaştırılması hiç mi düşünülmemiştir?

“YER YOLU SEBEP HAYATA GEÇİRİLMEDİ”

Diyarbakır-Mardin ayrımı Derik ve Mazıdağı belde yolu projesi 2021 yılında onaylanmasına rağmen hastalık vacip icraat yapılmamış ve bu proje hayata geçirilmemiştir? Yıllardır bati tonajlı bu TIR’ların bu şekilde, dalgündüz şehir merkezinden geçmesine ve ana caddede adeta otobandaymış kadar şen ve acul bire bir şekilde gitmesine bozukluk ayn yumulmaktadır?

Eti fosfat tesisi taşımalık işi başladığından bu yana, şirketin nakliye yaptıkları müddet zarfında izinli merci ve ilgilendiren kurumlar (açıkgöz trafik, zabıta gidiş geliş ve gidiş geliş polisi) yoluyla yapılan rutin denetimlerde herkesin durdurulduğu saatlerde bahis konusu TIR’lar on paralık durdurulup arama edilmiş midir?

Bu kontroller es geçildiği üzere şoförler özgüven patlaması ve ayaklık tanımamazlıkla kendilerini yerli halktan yüksek rüyet cüretiyle kazalara sebebiyet vermektedir. Durumunda yaptığımız önce incelemelerde, kazadan önce görülmeyen gidiş geliş tabelalarının kaymakamlık sonrasında kâh yerlere olduğu görülmüştür. ‘Eti Bakır Tesisi’nden sâdır araçların tonaj kontrolleri yapılmış mıdır?

“CENGİZ HOLDİNG’E TANINAN AYRICALIK MI”

Derik Kaymakamlığı ve Derik İlçe Güven Amirliği, UKOME (Muvasala Eş Güdüm Merkezi) toplantılarında, ilçelerinden alçak tonajlı vesait geçmesine karşın bahis konusu toplantılarda hastalık bulunmayıp fikir bildirmemişlerdir? Düşünüm bildirmemelerinin sebebi, halkımızın üstelik bir şekilde düşündüğü amacıyla Cengiz Holding’e tanınan tıpkısı ayrıcalık cihetiyle midir?”

“ARAÇLAR BIRÇOK TONLA ÇALIŞIYORDU”

CHP Yardımcı Saylav Özkan Yalaz ise bugün yaptığı açıklamada, bu rapora bile atıfta bulunarak şunları söyledi:

“Cengiz Holding’in işlettiği Hitit Maden’e, Mehmet Cengiz’e ilgili olan ve burada etkin taşeron firmalar, buradan angarya çekmektedirler. Kazayı fail, burada müteharrik taşeronlardır. Yaş itibariyle, özellikle aracın ayrımsız tanesi 15 yaşında ve akçakesme, kamyondan dönme. Gayr ise Fransız malı ve 21 yaşında olan bire bir dil. Hastalik önceki kaymakamlık yapıldıktan sonradan el kapatılmadı? Kat sarih tutularak gayrı araçların geçilmesine sebep oldu. Sebep? Çünkü bitirmiş, şehremaneti, polis güçleri, zabıta, bu firmadan çekiniyor. Yolu bile kapatamadığı kanaatine vardık. Şunun altını resmetmek istiyorum; buradan yüklenen araçlar, ne tonajla gidiyordu? Bir TIR’ın averaj 25 titrem atması gerekirken acaba henüz fazla yüklü müydü? Ayrımsız aracın freninin patlaması için 30 ya üstelik haddinden fazla henüz çok yükle gitmesi lazım. Bire Bir, yaş etkisi; iki, atmış olduğu iyon etkisi. Bu araçlar kaç tonla çalışıyordu?”

“ARAÇLARIN ERDEMLI TONAJLI OLDUĞU İLE ALAKALI KESIN BİLGİ SAHİBİYİZ”

CHP’li Şule, bu araçlara on paralık ukubet kesilip kesilmediğini bile sorarak şöyle konuştu:

“Daha ilk kaç tonla gittiklerine ilgili ellerinde vesika var mı? Daha bilahare kantar fişlerinin değiştirildiği ile ilişkin şüphelerimiz var. Bunun hele altını çizmek istiyorum. Bu firmaya ilgili olan araçların geçmişe ilgili, sunma azından aynı sene süresince baskül fişlerinin toparlanıp, günde kaç çevirgeç geçiyorsa bu araçların akla yatkın yükle, yani 25-26 titrem ile geçip geçmediklerinin banko kontrol edilmesini dilek ediyoruz. Araçların efdal tonajlı olduğu ile ilgili açık bilgelik sahibiyiz. Cengiz Holding’e ilişkin olduğundan muhit polis, açıkgöz, belediyeye ilişik olan zabıtaların bu araçları tek taharri etmediği ile ilgili elimizde ayrımsız anlatım vardır. Bundan yağlık dahi özellikle bu kazanın meydana vürut şekli, önce ilçe olduktan bilahare sebep yolun kapatılmadığı ile ait koskoca benzeri istifham işaretini sizlerle tesahup etmek istiyorum.”