Sakat hükûmet merkezi Edirne’da Osmanlı döneminde mensur edilen, cidal, zelzele ve coşkunluk kadar bir nice afeti atlatarak yüzyıllardır ayakta kalmayı başaran camiler, tarihi mirasın güzelliklerini yansıtıyor.

Geçmişin izlerini bugünlere taşıyan camiler, hem tapınma edenleri hem birlikte evcil ve yabancı turistleri ağırlıyor.

Osmanlı döneminde inşa edilen, asırlardır yaşanan bir nice olaya rağmen ayakta artan tarihi camiler, özellikleri, mimarileri, yapılış hikayeleri ve ihtişamlarıyla dikkati çekiyor.

Sultanların yaptırdıkları selatin camilerden birçoğu, Osmanlı’nın ikinci başkenti Edirne’birlikte meydan alıyor.

Gideri büyüklük hazinesinden karşılanmayan, padişahın kişi bütçesiyle yaptırdığı padişah mirası yapıların birbirlerine mail olması dolayısıyla kente gelenler mecmu camileri rahatlıkla musahabe edebiliyor.

“Selimiye haddinden fazla henüz iyice görünür hale geldi”

Edirne İl Müftüsü Alettin Bozkurt, AA muhabirine, tarihi ve kültürel yapısıyla civar plana sâdır kentte hele ecdat yadigarı camilerin akide turizmine şişman katkı sağladığını söyledi.

Edirne’nin dünyadaki cemi Müslümanlara 92 yıl başkentlik yapmış tıpkısı şehir olduğunu anlatan Bozkurt, kentte 32 tarihi cami bulunduğunu belirtti.

Özellikle Mimar Sinan’ın gözbebeği Selimiye’nin kente mevrut evcil ve ecnebi turistlerin bağlam odağı olduğunu vurgulayan Bozkurt, “Selimiye şu anda restorasyonda ama ibadete degaje, bakmak isteyen vatandaşlarımız gelebilir. Çevre düzenlemesi bitti, Selimiye çokça henüz adamakıllı görünür ayla geldi.” dedi.

Selimiye’den 160 sene geçmiş yapılan Sakat Cami’nin bile önemini vurgulayan Bozkurt, büyük minval yazılarıyla dolay plana çıkan camide, “Hacerül Esved” taşının benzeri parçasının dahi bulunduğunu anımsattı.

Kentteki tarihi camilerin hepsinin yapıldığı dönemden izler taşıdığını anlatan Bozkurt, “Selimiye’nin yapısı, Eski Cami’nin yazısı, Üç Şerefeli’nin kapısı, Muradiye Camisi’nin çinisi, İkinci Bayazıt’ın üstelik sinisi meşhurdur. Konuşma amacıyla kente mevrut vatandaşların nasıl görmelerini tavsiye ederim.” dedi.

Edirne’deki selatin camiler

Türk-İslam sanatının zirve örneği, Mimar Sinan’ın “teknik eserim” dediği Selimiye Camisi seçkin yıl evcil ve ecnebi ziyaretçilerin ilgi odağı oluyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatı sonrası Belde Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı marifetiyle tamamlanan Meydan Projesi kapsamında yer düzenlemesi yapılan camide restorasyon çalışmaları bitmeme ediyor.

Tek kubbesinin Allah’ın birliğini, pencerelerin 5 aşamalı oluşunun İslam’ın 5 şartını, 4 öğüt kürsüsünün 4 mezhebi, külliyedeki 32 kapının 32 farzı, ense minaredeki 6 yolun imanın 6 şartını piyes ettiği söylenen Selimiye Camisi, ramazanda kalan aynı yoğunlukla yılın temas dönemi yerli ve ecnebi ziyaretçilerin demet odağı oluyor.

Osmanlı mimarisinde tıpkı geçmiş: Üç Şerefeli Cami

Üç Şerefeli Cami birlikte Osmanlı’bile revaklı avlunun ilk kez denendiği yapı yerine mimarideki yerini alıyor.

Rivayete göre, II. Kasıt, dönemin ünlü mimarlarından Müslihiddin Ağa’dan kortej namazını resmeden ayrımsız cami yapmasını istiyor. Müslihiddin Ağa’nın 1437’de temellerini attığı, 2 rekat saraka namazını temsilen 2 bülten üstünde yükselen ve 9 tekbiri temsilen dahi 9 kubbeden oluşan caminin yapımı 10 yılda tamamlanıyor.

Hat yazılarıyla büyüleyen Sakat Cami

Osmanlı’nın Fetret döneminde, Süleyman Çelebi’nin emriyle yapımına başlanan, I. Mehmet döneminde bitirilen, mimarlığını Konyalı Hacı Alaaddin’mağara yaptığı Çarkıt Cami’birlikte “Hacerül Esved” taşının tıpkı parçası dahi bulunuyor.

II. Uğur döneminde Edirne’de Bozuk Cami’de Hacı Söz Veli’nin mevize verdiği kısım, korku nedeniyle imamlarca kullanılmıyor. I. Mahmut döneminde duvarlarına balaban puntolarla nakşedilen dalan yazılarına onarımlar sırasında yenileri eklenen cami, halk beyninde “Celil Cami” ya dahi “Kayıtlı Cami” olarak bile anılıyor.

Çarkıt Cami bile alelhusus “Hacerül Esved”mağara parçasını eksiltmek isteyenlerin mülakat etmeden geçemediği bir adres kendisine öne çıkıyor.

Sade tıpkısı selatin cami: Muradiye

Sultan 2. Meram’ın, Mevlana’nın rüyasına girip istemesi konusunda yaptırdığı söylenen Muradiye Camisi bile haricen girintisiz çıkıntısız, içindeki işlemeleriyle ihtişamlı görünümüyle dikkati çekiyor.

Kesme taşlardan yapılan camide bağırsak kısımda beğenilen fayans süslemeler dahi deste görüyor.