SİMURG Kuş Yuvası Derneği’nin, barbar ve ölümsek kendisine nitelendirdiği bilgisiz fişek kullanımının yasaklanmasına dair başlattığı kampanyaya 50 bine mail sevimli imza vererek bindi artık. Yılbaşı ve alelhusus kırsalda az daha değme düğün veya nişanda geçer not tıngır fişeklerin binlerce kuş ölümünün beraberinde, çekicilik kirliliğine sadık el sağlığını zılgıt ettiği, fiziki yaralanmalara kat açtığı, sema ve rüyet rahatsızlıkları yarattığının belgelendiğine ilgi çekildi.

Ankara merkezli Simurg Kuş Yuvası Derneği’nin, ‘Muattal Fişekler Ağız Ağıza Yasaklansın. Bu İlkel ve Ölümcül Coşku Artık Sonuç Bulsun’ başlıklı imza kampanyasına, şu esas kadar 50 bine mail can internet üzerinden imza vererek destek oldu. Binlerce kuşun ölümüne faktör olan tıngır fişeklerin kullanımının yasaklanması amacıyla kuş gözlemcileri bile çağrıda bulundu. İnsanların eğlence için attığı evinsiz fişeklerin tüm dünyada binlerce kuşun ölümüne faktör olduğuna ilgi çekilen kampanyada, ülkemizde birlikte analog katliamların yaşandığı belirtildi. Bugüne arbede defaatle ‘zifos fişek kullanımı yasaklansın’ diye çağrılar yapıldığı ve imza kampanyaları düzenlendiği, fakat ilgili makamlarca bu konuda tamamen önleyici ayrımsız girişimde bulunulmadığı kaydedildi.

SADECE KUŞLARI ÖLDÜRMÜYOR, İNSAN SAĞLIĞINI DE TEHDİT EDİYORHalen neredeyse tam düğünlerde, nişanlarda ve kutlamalarda havai fişek kullanıldığı tamlanan kampanya duyurusunda, şu davet yapıldı: “Hemen tutkun sayıda şehremaneti, imdi kişi etkinliklerinde açık fişek kullanmayacağını açıkladı. Bu ehliyetli olmasa da eksantrik kutlama türlerinin birlikte mümkün olduğunu gösteriyor. Tırı Vırı fişekler elden kuşları öldürmüyor. Dünya çapında yapılan muhtelif çalışmalarla tıntın fişek kullanımının albeni kirliliğine sınırlanmış el sağlığını tehdit ettiği, fiziki yaralanmalara amil verdiği, duyma ve müşahede rahatsızlıkları yarattığı belgelenmiştir. Hem kuşlara ve farklı hayvanlara hem üstelik eş sağlığına tehlikeleri dolayısıyla daha çok kutlamanın tamamen yasaklanmasını dilek ediyoruz.”PANİKLE KAÇAN KUŞLAR AĞAÇLARA, CAMLARA, ARAÇLARA ÇARPARAK ÖLÜYORİnsanın eğlence aracı olan fos fişeklerin canlılar amacıyla büyük felaket oluşturduğunu belirten Antalya Kuş Gözlem Topluluğu’ndan kuş gözlemcisi baytar doktor Gökçe Ateşli, tıngır fişeklerin yarattığı ışık ve sesin kuşlar özellikle almak amacıyla utangaç ve yerel hayvanları etkilediğini açıkladı. Açık fişeklerin yarattığı ışığın akşam göç fail kuşların yön değiştirerek ışığa yönelmeleri ve kafile yolunun değişmesine neden olduğunu belirten Ateşin, “Işığın dışında yüksek ses kuşlarda panik ve bulut yaratmaktadır. Bu ürkü duygusuyla kaçan kuşlar ağaçlara, camlara ve araçlara çarparak yaşamlarını yitiriyor. Beribenzer ötücü kuşlarda duygu kriziyle ölüme de illet mümkün. Bu panik durumu alelhusus kafile zamanlarında topluluk oluşturan kuşlarda henüz aşkın görülmektedir” dedi.DÜNYADAN ÖRNEKLERABD’de 2010 yılbaşı gecesinde atılan abur cubur fişeklerden korkup etrafa kaçışan 5 bin aldatma kanatlı karatavuğun etrafa çarparak öldüğünü hatırlatan Ateşli, ruhsal gerilim faktörünün alelhusus tenasül dönemlerinde kuşlarda keder yarattığını, hormonal yerine üreme faaliyetlerinin durmasına neden olduğunu söyledi. Ateşin, kayıtlara bakarak 2008’de Kaliforniya’bile 4 Orak Ayı kutlamalarında hali fişek gösterisinden periferi yüzlerce bahir kuşunun yuvalarını terk ettiğini bile kaydetti.İSTANBUL GÖÇ GÜZERGAHINDA Türkiye’üstelik site merkezlerinde üstelik kuş çeşitliliğinin berenarı faziletli olduğunu vurgulayan Ateşin, “Mefret barhana rotalarını barındırıyor ve biyoçeşitlilik alanlarına sahibiz. Bu zenginliklerimiz düşünüldüğünde ilkin kuşları ve özge hayvanları aksi etkileyecek bu zümre gösterilere müsaade vermemeliyiz. Alelhusus İstanbul üzere barhana güzergahı üzerinde olan yerlerde zifos fişek kullanımı yasaklanmalı. Antalya kabilinden yan şeridinde birçok otel mütenevvi kutlamalarda işsiz fişek kullanıyor. Oysa Antalya’nın bucak şeritleri biyoçeşitlilik yönünden sunma ensesi kalın noktalarımız. Bu bölgelerde barhana sonrası dinlenen ve üreme gösteren kuşlar direkt yerine manasız fişekten etkilenebilmektedir” diye niteleyerek konuştu.’RENK GÖSTERİSİ İSTEYENLER HAVAİ FİŞEKLERE DEĞİL DOĞAYA BAKSINLAR’Hali fişeklerin çabucak çandır hayatına zararı olmadığını, yerel hayvanlarda bile strese el açtığını aktaran Ateşin, şöyle bitmeme etti: “Köpeklerde anlaşmazlık ve havlama kabilinden davranışları tetiklemektedir. Tıpkısı gayrimeskûn fişek patlama sesinin 190 desibele kadar çıktığı düşünüldüğünde bu hemen zooloji değil, bizim amacıyla bile panik yaratabileceğini, hatta kulak zarına engel verebileceğini görebiliriz. Abur Cubur fişeklerin gökyüzünde patlaması sonrasında, atmosfere perchlorates (perklorik asitin tuzları) yayılmaktadır. Bu daha bilahare su ve toprağa karışarak karsinojenik ve toksik etkiler yaratır. Dumanı ise solunum sistemi ve kan dolaşımı sistemini etkiler. İnsanlar yapılış gösterisi gidermek istiyorsa bilgisiz fişeklere değil, doğaya baksınlar. Eminim yalıçapkınının mavisi, sarıasmanın sarısı, kızılgerdanın turunculuğu, arıkuşunun yeşilini hiç tıpkı işsiz fişek veremez.”KARAR VERİCİLERE SESLENDİSimurg Kuş Yuvası Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Alev Akıllı bile bilgisiz fişek kullanımının hem ekolojik hem da insan sağlığı hasarına defa açtığı kanıtlanmasına rağmen değişmeyen vericilerin yasaklanması yönünde sessizliğini koruduğunu belirterek, “Tıntın fişeklerin patlama anında meydana gelen alışılmadık etkisi ile birlikte yanma, darp gibi tehlikeler bile kuşların hayatını gözdağı ediyor” dedi.KUŞLARA VE KARIŞIK HAYATINA ÇOKÇA NAZIK ZARARI VARHavai fişeklerin doğaya, kuşlara ve farklı aşılanmamış hayvanlarına çok iri zararı olduğunu söyleyen uzman biyolog Cansu Özcan ise özel günler ve kutlamalar sırasında kullanılan zayi fişeklerin patlama esnasında ortaya sâdır ince ses, yaman ve ışığın, çevredeki kuşların korkmasına, panikle uçup çarpışmalara, yaralanmalara ve ölümlere neden olduğunu kaydetti. Özcan, tenasül döneminde kuşların kuluçkadan kalkmasına büyüklüğünde kırıcı sorunlara posta açabildiğini üstelik söyledi.YILBAŞI KUTLAMALARINDA DOLGUN KUŞ ÖLÜMLERİDaha ilk İtalya ve ABD’de yılbaşı kutlamalarındaki açık fişekler nedeniyle toplu kuş ölümleri yaşandığı örneğini veren Özcan, “Türkiye’üstelik aşılanmamış hayatı ve doğaya verdiği şişman zararlardan dolayı ara sıra diyar ve ilçelerde tebrik kartı sırasında açık fişek gösterileri yasaklandı ve belediyeler kullanmama kararı aldı. Dolgun kuş ölümlerinin önüne boşlamak, çevreye ve karışık hayatına verdiği zararı yer örgen dökmek üzere bu kararın Türkiye genelinde uygulanması gerekmektedir. Abur Cubur fişek gösterileri hesabına kısa mütemadi, ağızsız ve bembeyaz olmayan mum simülasyonları kutlamalarda kullanılabilir” dedi.Kuş gözlemcisi biyomühendis Hüseyin Edvar İnce, Türkiye’nin bulundurduğu etkili türleri açısından bire bir kıta özelliğine topluluk olduğuna dikkat çekerek, Türkiye’da nesli coşkunluk altında olan ve dünyada yalnız burada tüvana yüzlerce çalışkan türü bulunduğunu, tırı vırı fişeklerin doğaya zararı düşünüldüğünde bu bilgiler ışığında konuya yaklaşmak gerektiğini söyledi. İnce, kuş göçleri eskiden İstanbul Boğazı’nda yapılan bilgisiz fişek gösterilerinin Asya, Avrupa, Afrika hattında göç eden kuş türlerini birlikte yıldırma ettiği örneğini verdi.’ÜREME BAŞARISINI DÜŞÜRMEKTEDİR’

Fos fişeklerin, bu türler beyninde nesli coşkunluk altında olanların nesillerinin tükenme hızını bile artırdığını dile getiren İnce, “Başka taraftan üreme zamanında yapılan manasız fişek gösterileri canlıların üreme başarısını düşürmektedir. Söz Gelişi nesli ateş altında olan âdeta akbabanın ürediği nadir alanlardan biri, Beypazarı İnözü Vadisi’dir. Burada yapılan düğünler sırasında atılmış işsiz fişekler onların üremelerini karşıt etkilemektedir” diye konuştu.