Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Akarsu Ürünleri Anne Ulum Bölümü Başkanı Prof. Dr. Davut Turan öncülüğündeki Türk haber insanları, serencam 15 yılda Türkiye’deki lezzetli sularda hayat dolu 57 çeşit ve 2 üs balığı literatüre kazandırdı.

Prof. Dr. Turan, AA muhabirine, Türkiye’nin sunu kapsamlı Şekerli Akarsu Balığı Müzesi’nin Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi bünyesinde 2012 yılında kurulduğunu söyledi.

Müzede 350’si tatlı su balığı tutmak için 400’e yakın kök bulunduğunu belirten Turan, türlere ait kestirmece 50 bin örneğin kavanozlarda yüzdelik 4 formaldehit içeren suda saklandığını, su bulanıklaştıkça değiştirildiğini, denk balıkların bu şekilde 500 ila 1000 sene bozulmadan korunabildiğini anlattı.

Turan, müzede tanımlanmış türlerin yanı sıra çalışmaları devam eden türlerin de bulunduğunu, selen dünyasına kazandırılması için çalışmaların devam ettiğini bildirdi.

Turan, biri yabancı 6 yabanlık kadro arkadaşıyla Türkiye’nin hep akarsularında çok şümullü örnekleme çalışması yürüttüklerini dile getirerek, mutluluk genelinde 16 alabalık türü, Turcichondrostama ve Paracapoeta sazan cinsleri ile bunlara ilgilendiren 36 sazan türünü, antrparantez 5 çöpçü balığı türünü tanımlayarak literatüre kazandırdıklarını kaydetti.

Türk bilgi adamlarının balık türleri üzerindeki araştırmalarının 1990’lı yıllarda başladığını, 2000’li yıllarda artış gösterdiğini aktaran Turan, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Türkiye tatlı su balıkları yönünden çok zengin bir talih. Avrupa’ya mail bire bir zenginliği var ama Avrupa araştırmalarını çoktan kurnaz. Türk haber adamları 2006 yılından bilahare çıktı bu araştırmaların içerisine girdi. Çokça sayıda asıl tanımladı. Yemeden Içmeden benim ve ekibim 57 soy tanımladı. Ayrıca 2 hakikat var içerisinde. Bizim tanımladığımız türler Türkiye’deki lezzetli akarsu balıklarının yüzde 14’ünü oluşturmaktadır.”

Turan, Türkiye’nin alabalıklar üzere benzeri tarz kadar olduğuna işaret ederek, “Çokça sayıda kabil var Türkiye’birlikte. 2009’dan bu yana 16 kabil biz tanımladık. 20. yüzyılda dünyanın hiçbir tarafında bu kadar alabalık türü tanımlanmadı. Anadolu’nun bakir olması dolayısıyla arkadaşlarımla bize şans oldu. Halen klasman etmediğimiz, incelemediğimiz çeşitler var.” dedi.

“Erzurum ve Ağrı’birlikte tanımladığımız türlerin nesli nâr altında”

Alabalıkların sunu ensesi kalın bulunduğu bölgenin Gün Doğusu Karadeniz olduğunu kaydeden Turan, ” Rize’deki akarsular ve Çoruh Nehri’nde. Fırat Nehri çokça yelpaze içerme ediyor fakat Erzurum ve Ağrı’dahi tanımladığımız türlerin nesli tehlike altında. Bununla ait emek yapılması gerekiyor. Akdeniz Bölgesi tenevvü açısından ensesi kalın amma istif yoğunluğu bakımından Şark Karadeniz büyüklüğünde hayatiyetli değil.” diye konuştu.

Prof. Dr. Turan, ala türlerinin korunması için türlü tedbirler alınması gerektiğini dile getirerek, şöyle devam etti:

“Bilinçsiz avlanma riskinin beraberinde yapılar üstelik riziko oluşturuyor. Akarsuların tamamını yer beş altı üç defa kol halinde dolaştık. Daha geçmiş kadro arkadaşlarımızla aralıklarla gittiğimiz derelerde balık miktarı bati seviyede azalmış ve bulunmayan olma tehlikesi olanlar vardı. Gelecekte alabalıklarda beş altı kök yemeden içmeden bu müzede görülebilecek. Avlanmanın frenlenmesi, yapılardaki balık geçişlerinin uygun olup olmadığı arama edilmeli. Bunlar yapılırsa bastırık ortadan kalkar.”

Turan, müzenin Türk balıkçılığına kandil tuttuğunu vurgulayarak, Su Ürünleri Fakültesi içerisindeki müzenin ziyaretçilere belirgin olduğunu, sıkı dışından birlikte haddinden fazla sayıda kişinin ülfet ettiğini söyledi.

Turan, müzenin ilmî anlamda öğretim görevlileri ve öğrenciler yoluyla de araştırma ve inceleme merkezi namına kullanıldığını sözlerine ekledi.