Sayıştay’ın Türkiye Denizcilik İşletmeleri’nde (TDİ) yaptığı tespite bakarak; Giresun, Rize ve Hopa limanlarını işleten şirketler, dirimsel payını yemek amacıyla kurduğu taşeron şirketler üzerinden TDİ’yi 90 milyon 383 bin teklik zarara uğrattı. Sayıştay’ın bu tespitini aktaran CHP İzmir Mebus Atilla Sertel, “2015 yılından bu yana bitmeme fail bu yöntemle TDİ’ye gitmesi gereken 90 milyondan fazla mal bağırsak edilmiş” dedi.

Sayıştay’ın TDİ’de 2021 yılında yaptığı denetime ilişik raporda; Giresun, Rize ve Hopa limanlarını işleten şirketlerin TDİ’yi 90 milyon 383 bin teklik zarara uğrattığı ortaya imdi.

CHP İzmir Mebus Atilla Sertel, konuya ilgili bugün yaptığı açıklamada, “Karadeniz’deki bu limanları devralan şirketlerin, TDİ’ye ödeyecekleri gelir payını ödememek üzere tekrar bire bir isimler üzerine taşeron iştirak kurduğu bu, şekilde kurumu Giresun Limanı’nda 1 milyon 107 bin dolar (20 milyon 745 bin TL), Hopa Limanı’nda 1 milyon 642 bin dolar (30 milyon 771 bin TL), Rize Limanı’nda 2 milyon 74 bin dolar (38 milyon 866 bin TL) olmak üzere 4 milyon 823 bin dolar, bugünkü kurla 90 milyon 383 bin TL zarara uğrattığı ortaya imdi. Sayıştay sorun konusu olan paraların faiziyle gelişigüzel hoşgörüsüz alınmasını isterken TDİ tarafından bu limanların yönetimlerine atanan isimlerin ise görevini yapmadığına meni etti” diye niteleyerek konuştu.

“HİÇBİRİ DENİZCİ DEĞİL”

Sözleşmeye bakarak özelleştirilen limanlardan elde edilen gelirlerin muayyen ayrımsız kısmının TDİ’ye aktarılması gerektiğini hatırlatan Sertel, limanları devralan şirketlerin bu paraları yemek amacıyla taşeron iştirak kurduğunu ve erdemli insicamlı faturaları bu şirketler üzerinden kestiğini söyledi. Sertel, sözlerine şöyle devam etti:

“Sayıştay raporlarına yansıyan tespitlere göre; işletici şirketler vasıtasıyla elde edilen asli faaliyet gelirleri ile icar gelirlerinin yüzdelik 25’inin, zindelik dışı gelirlerin ise yüzde 2’sinin TDİ’ye aktarılması gerekiyor. Giresun, Rize, Hopa ve Sinop limanlarını işleten şirketler, bu dirimlik payını ödememek için taşeron iştirak kurmuşlar. Nedeniyle liman hizmetleri karşılığında alınan bedeller esas şirkete değil taşeron şirkete faturalandırılmış. Ana şirketin gelirleri ise oldukça bağan gösterilmiş. 2015 yılından bu yana devam fail bu yöntemle TDİ’ye gitmesi müstelzim 90 milyondan çok mal iç edilmiş. TDİ’yi temsilen limanların yönetimine atanan adlar ise bu vurgunu seyretmekle yetinmiş. AKP iktidarı marifetiyle atanan ve hayatlarında denizcilikle tek ilgileri olmayan bu umumi heyet üyelerini görevlerini yapmaya davet ediyorum.”

“YÖNTEMSIZLIK VAR”

Raporda, Giresunport Liman İşletmeciliği NAN marifetiyle işletilen ve yönetiminde TDİ’yi temsilen Kaynak ve Maliye Bakanlığı’nda Umum Müdür Yardımcısı Vekili adına fariza eden Büyük Mercan Aydın’ın bulunduğu Giresun Limanı ile ilgili şu bilgilere yer verildi:

“2019 yılında liman hizmetlerini yürüteç bahis konusu taşeron ortaklık eliyle gemi ve gemi mümessillerine hep 11 milyon 878 bin 306 TL fatura kesildiği, fakat anne işletici durumdaki bu iştirak vasıtasıyla taşeron şirkete kesilen faturanın 1 milyon 763 bin 863 TL olduğu, işletici iştirak vasıtasıyla bu cirim üzerinden TDİ payının hesaplandığı, dolayısıyla yöntemsiz kendisine döviz bazında toplam 445 bin 897 KÖLE doları tutarındaki TDİ payının kem hesaplandığının ortaya çıktığı belirtilmiştir. Giresun Limanı’ndaki 2020 yılı TDİ payları ile ait kendisine hazırlanan 8 Mart 2022 günlü raporda birlikte yine ayrımsız çalışmalar sonucu yolsuz olarak toplanmış 661 bin 611 ABD doları tutarındaki TDİ payının kusurlu gerçekleşme ettirildiği tespitinde bulunulmuştur. İşletici şirketin bu konuda da itirazda bulunması ve yapılan işlemlerin sözleşmeye ve hukuka akla yatkın olduğunu beyan etmesi üstüne TDİ yoluyla bahis konusu müşareket aleyhine sağlamlaştırma davası açılmıştır. Sevgili bitmeme etmektedir.”

“RİZE KABUL ETTİ, PARAYI GERİ ÖDEDİ”

Park Denizcilik aracılığıyla işletilen Hopa Limanı’nda da tıpkı yöntemle milyonlarca lira uymazlık oluşturulduğu belirtilen Sayıştay raporunda, yönetiminde eski AKP İzmir Milletvekili Soylu Kalkan’ın dahi bulunduğu Hopa Limanı’yla ilişik şunlar açıklandı:

“2015, 2016, 2017, 2018 ve 2019 yıllarına ait olarak, liman hizmetlerini örümcek bahis konusu taşeron şirketler marifetiyle sefine ve sefine mümessillerine liman hizmetleri tarifesi üzerinden bakım verilirken temel liman işleticisi şirketin ise bu şirketlere daha bağan bedeller üzerinden fatura kestiği, dolayısıyla liman gelirlerinin mehabetli benzeri kısmının temel şirketin finansal bilançolarına yansıtılmadığı, bu şekilde TDİ paylarının nakıs hesaplanmasına defa açıldığı, bahis konusu dönemlere ilişik adına döviz bazında mecmu 1 milyon 400 bin 317 BENDE doları tutarında TDİ alacağının doğduğu belirtilmiştir. Hopa Limanı ile ilişkin 2020 yılı raporunda ise gine bire bir taşeron firmalardan biri eliyle ölçülü işler sonucu hep 242 bin 196 KÖLE doları tutarında TDİ payının muallel hesaplandığı tespiti yapılmıştır.”

Raporda, TDİ yetkilileri tarafından Hopa Limanı işleticisi Otopark Denizcilik ile yapılan görüşmeler sonucu, 2015-2019 yıllarında TDİ’ye fire ödenen payların hep 696 bin 683 dolar namına kesinleştirildiği ve bu paranın TDİ’ye sonra ödendiği belirtildi.

“YÖNETİMİNDE BAKAN YARDIMCISI VAR”

Yönetiminde TDİ’yi temsilen AKP’li Bağcılar Belediyesi 1. Başkanvekili Ekip Umumi Heyet üyesi Sibel Betül Birer’in bulunduğu Riport Rize Limanı’nda da aynı uygulamanın yapıldığı anlatım edilen raporda, Rize Limanı’yla ilgilendiren şu bilgilere kayran verildi:

“Rize Limanı’nda üstelik aynı uygulamanın bahis konusu olduğu, esas işletici şirketin aynı taşeron şirketle bakım sözleşmesi imzaladığı, seçkin iki şirketin dümen kurullarında temsile yetkili ayrımsız hayat ve hissedarlardan isimlerin bulunduğu, nedeniyle şirketlerin birbirleriyle angajmanlı olduklarının değerlendirildiği, liman sınırları içerisinde yapılan imla/tahliye hizmetlerine ilgilendiren faturaların aktüel Rize Liman tarifesi ile karşılaştırılmasında esas işletici iştirak tarafından dolar/titrem bazındaki tarifenin çok altında mütezayit tutarlar üzerinden taşeron şirkete fatura kesildiği, zımnında liman gelirlerinin yetişkin benzeri kısmının asıl işletici şirketin finansal bilançolarına yansıtılmadığı, bu yöntemle TDİ paylarının sakim hesaplanmasına nöbet açıldığı hususlarına raporlarda yer verilmiştir. söz konusu raporlarda; 2015-2016-2017-2018 ve 2019 yıllarına ilgilendiren namına mecmu 1milyon 878 bin 497 ESIR doları, 2020 yılına ait yerine 195 bin 892 KUL doları tutarında kalık TDİ payı hesaplandığı tespiti yapılmıştır.”

YÖNETİMDEKİ İSİMLERE ELEŞTİRİ

Raporda, Hopa Limanı işleticisi şirketin yarım TDİ paylarını faiziyle gelişigüzel ödediği, fakat Giresun ve Rize limanları işleticisi şirketlerin yapılan girişimlere rağmen bu kapsamda ortaya sâdır borçlarını ödemedikleri vurgulanırken “İşletici şirketlerin dalavere kurullarında, devir sözleşmeleri gereği TDİ’yi temsilen birer yönetim kurulu üyesi bulunmaktadır. Dolayısıyla işletici şirketlerin idare kurullarında alınan kararların ahit sözleşmelerine akla yatkın olup olmadığı, bu kararların TDİ aleyhine sonuçlara kez açıp açmayacağı hususunun TDİ temsilcisi üyeler marifetiyle dahi gözetilmesi ehemmiyet en etmektedir” denildi.