ANTALYA’birlikte, limon bahçesi üretiminde hasat döneminin başlamasıyla, domates özellikle atılmak üzere bir nice sebzenin fiyatı düşmeye başladı. Hal esnafı, şita dönemi üzere ‘Domates 50 TL olacak’ söylemine karşı, 50 TL imkânsız ama 30 olabilir dedi.

Türkiye’nin çarliston marka altı istihsal merkezi konumundaki Antalya’bile yaka bandındaki seralarda kış dönemi hasat sezonu açıldı. Ilk Teşrin ayı bakımından başlayan bakir ürünlerin hasadıyla birlikte domates, biber, salatalık, patlıcan gibi bir nice ürün ve çeşitlerinin fiyatları inişe geçti. Ekincilik ve Orman Bakanlığı ile Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine bakarak, bütün 800 bin dekarın üzerindeki Türkiye’deki hep tuhaf şeş üretim alanına bakıldığında 300 bin dekar ile Antalya önceki tam vadi alırken, bu kenti Sazak ve Adana takip ediyor.

15 EKİM’DE YENİ ÜRÜNLER ÇIKMAYA BAŞLADI

Seralarda 15 Ekim itibarıyla yıpranmamış ürünlerin çıkmaya başladığını belirten Gün Batısı Akdeniz İhracatçılar Birliği (BAİB) Umumi Heyet Üyesi Cüneyt Doğan, ‘Her çeşit iz şu zaman çıkıyor diyebiliriz. Domates, patlıcan, biber çeşitleri, salatalık kâffesi başladı. Domates fiyatları şu anda 10- 20 TL ortada, domatesin çeşidi ve rengine göre değişiyor. Biber çeşitleri 15 liradan 40 TL’ye büyüklüğünde. İhracatımız bitmeme ediyor, Ukrayna, Rusya olsun savaşa karşın şu zaman arzu var. Avrupa’ya bir şekilde ihracat bitmeme ediyor dedi.

ÇEŞİDİNE GÖRE FİYAT DEĞİŞİYOR

İhracatta domates fiyatının ortalama 16-17 teklik civarında olduğunu belirten Doğan, günce fiyatların borsa kadar değişebildiğine ilgi çekerek, ‘Şu dakika ihracata yazdığımız değer, domatesin çeşidine bakarak 15- 20 TL ortada. Salkım domates ise 25 TL’ye kadar. Ne domatesi aldığınıza vabeste. Bu yılki fiyatlar güzeşte yılın tıpkısı dönemine göre yüksek, arz birkaç iki itmam artış var. Fiyatların faziletkâr olması bile gerekiyor, çünkü anlaşılan fiyatın altına düşerse çiftçimiz para kazanmıyor, girdi maliyetlerimiz birlikte müfrit arttı. Çiftçimizin önümüzdeki dönemde gine istihsal yapabilmesi üzere servet kazanması gerekiyor diye niteleyerek konuştu.

50 TL’Yİ BAZI DOMATES ÇEŞİTLERİ GÖREBİLİR

‘Bu şita domates 50 TL olacak’ söylemini değerlendiren Cüneyt Doğan, ‘Geçen yıl nisan-mart aylarında salkım ve kâh kök domatesler 40 TL’ye büyüklüğünde gördü. Bunun birlikte 20 liraya da domates vardı. Deminden esasen benzeri domatesler amacıyla 50 TL’yi göreceği söyleniyor ama Antalya bazında baktığınızda özellikle o dünyalık eden dönemlerde şubat, mart, april domatesin olmadığı, şita üretiminden çıkan domateslerin ekimine baktığımızda bu yıl yüzdelik 50’ye mümasil birlikte artış var. Bu bittabi pazarı etkiler, ihracat talebi kuşkusuz olur bilmiyoruz, bunu yavaş yavaş yaşayıp göreceğiz. Anlaşılan fiyatların altına dahi daha çok düşmemesi gerekiyor, çünkü üreticinin mülk kazanması gerekiyor. Halkımız açısından baktığımızda pazara gittiğinde 5 liraya domates almak istiyor ama bu saatten sonraları olanaklı değil. Maliyetlerin galiba aynı seviyeye gerilemesiyle kabil gibi dedi.

DOMATES FİYATI DÜŞÜYOR

Örtü şeş yıpranmamış zaman ürünlerin 10- 15 gündür Antalya’bile Toptancı Nakız’e gelmeye başladığını tamlayan nakız esnafından Nevzat Akcan, ‘Hasat başladı, inşallah bilcümle beraber üreticisi, esnafı, ihracatçısı ve tüketicisiyle bahtiyar olacağımız bire bir zaman mazbut. Domates 15-20 TL bandındaydı, bugün 10-15 TL bandına geriledi. İhracatta bile şu an murat var. Başkaca Avrupa’daki doğal gaz sıkıntısından ufuk istihsal azalmasına sınırlanmış temenni var. Şu zaman ürünler yıpranmamış çıktığı üzere Avrupa’ya emniyetsiz, gayet dolgunca ayrımsız rica var. Şita aylarında ise ağız ağıza hava durumu ve ihracata tutkun fiyatlar muhtemelen evet. İhracata üstelik banko kısıt getirilmemeli, yoksa seneye paramızla matlup domates bulamayız. Bu sene üretimde düşüş, baskı bulunmayan diye niteleyerek konuştu.

BULGARİSTAN SINIRINDA TIR’LAR YİNE GEÇEMİYOR

Antalya Tecim Borsası (ATB) Meclis Başkanı Erdoğan Ekinci, yeni sezonun başlamasıyla Antalya Hali’nde rastgele tür ürünün bulunan olduğunu belirterek, Bulgaristan sınırındaki Kapıkule’da, Bulgaristan’dahi daha evvel üstelik yaşanan kişi iç sorunlarıyla alakalı TIR’ları bekletme olaylarıyla tekrar karşılaştıklarını açıkladı. Fellah, ‘TIR’lar 10-20 kilometre kuyruklar oluşturuyor. Bu kuyruklar dolayısıyla sevkiyatta yük yaşıyoruz. İnşallah devletimiz bunu bile aşacaktır. Bulgar kapısında kendi sorunlarından kaynaklı, elan esbak yaşanan aynı olaydı ve bitmeme ediyor. Tıpkı TIR’ı 2-3 aktarılma tutuyorlar ve sebzenin acele bozulması emreylemek dedi.

DOMATES 50 TL’Yİ GÖRMEZ

Girdilerin erdemli olmasına sınırlanmış yapıt fiyatlarındaki artışlara ve Ukrayna-Rusya savaşı kaynaklı bu iki pazara yönelik dış satım sorunlarına üstelik değinen Dikici, kış dönemi için domatesin 50 TL’yi görmeyeceğini kaydetti. Dikici, ‘Zaten Hollanda firmaları buraya salkım domates için gelmişlerdi, bu karıştırılıyor. Tabi ki salkım domatesi Hollanda’nın alması biricik domatesi etkiler diye niteleyerek bakıyorlar ama şu an İspanya’dan mevrut Demre domatesi kabil topraklı salkımı 70 EuroSente Almanya’ya teyit ediyorlar. Demin fiyatlar efdal kaldığından bizde işlemler yavaşladı. Üretimde eksilme yok, değme geçen bölüm çoğalıyor, azalma olacağını bile düşünmüyorum ama ekimde tıpkı sene domates fazla ekiliyor, değişik sene biber fazla ekiliyor. Bunları ayarlamak lazım, havalar üstelik pir gidiyor diye konuştu.

YENİ ÜRÜNLER ÇIKTI, FİYATLAR DÜŞÜYOR

Antalya Toptancı Çözme Gözyaşı Göveri ve Ürün Komisyoncuları Derneği Başkanı Hasan Mehabetli Yılmayan, Antalya kıyı bandı üretiminin başlamasıyla, hep sebze gruplarının üstelik ayla geldiğini, fiyatların birlikte ürünlerin çıkmasıyla düşüşe geçtiğini kaydetti. Domatesin 14 TL seviyesinden 12 TL seviyesine düştüğünü açıklayan Yılmaz, ‘Biberlerimiz 11 TL, patlıcan 8 TL, hıyar 7 TL seviyesinde ve fiyatlar gayet normal, çitçimizi bile kıvançlı ediyor. Tüketiciyi bile mutlu edecek aynı seviyeye gideceğini düşünüyoruz ifadelerini kullandı.

AVRUPA’YA İHRACATTA ARTIŞ BEKLENTİSİ

Avrupa’üstelik, Rusya kaynaklı gaz krizine bel fail Yılmaz, buna bağlı üretimdeki düşüşün, Türkiye’den talepleri artıracağını kaydetti. Türkiye’deki üretimin dahi sabık senenin üstünde olduğunu dile getiren Yılmaz, erke krizinden âlem mikro dışına ihracatta artma beklediklerini açıkladı. Domatesin şita döneminde bazen taşkın semtlerde ve baş döndürücü çeşitlerin 50 TL olabileceğini de söyleyen Yılmaz, şöyle bitmeme etti

‘Ama şu andan 50 lira olacak gitmek olanaklı değil. Neye binaen diyeceğiz, anlaşılan tıpkısı dönme belli baş döndürücü bölgelerde türlü, şu dakika çokça erken. Kokteyl domates 16, gülgûn 21 TL seviyesinde. Taşkın dediğimiz ürünlerde kimi vakit o fiyatları gördüğümüz bölgeler benzer amma kışın temelli suretle 50 TL’ye domates yiyeceğiz eylemek falsolu tamam. Şimdi ayrımsız özdek izah etmek için er. İhracat, gelgel şartlarıyla alakalı 20- 30’u bulur.