Ankara Üniversitesi Baytar Fakültesi Asalak Bilimi Anabilim Dalı Akademisyen, Keneler ve Sakırga Kaynaklı Hastalıklar Araştırma Laboratuvarı Sorumlusu Doç. Dr. Ömer Orkun, Türkiye’da insanları enfekte edebilen sakırga kaynaklı bakir ayrımsız bakteri görüldüğünü söyledi.

Orkun, AA muhabirine, sakırga kaynaklı patojenler ve sebep olduğu hastalıkların küresel anlamda koca ve hayvan sağlığını güç derecede zılgıt ettiğini belirtti.

Günümüzde artan moleküler teknikler sebebiyle kene kaynaklı patojenlere etken olan eskimemiş türlerin ortaya çıktığını ifade fail Orkun, alelhusus Anadolu’de orman içi mıntıka olan Bolu’dan başlayıp Ankara’daki haddinden fazla türlü intikal zonlarını içine düz ve nısıf yağışsız bozkır coğrafya olan Kırşehir’birlikte sonuç bulan aynı alanda sakırga kaynaklı patojenlerin natürel dinamiklerini anlamaya müteveccih düzlük ve laboratuvar çalışmaları yürüttüklerini anlattı.

Orkun, 2 bine yakın kenede yüzlerce patojen (çor oluşturan mikrop) taradıklarını ve 32 ayrımlı kene kaynaklı patojenin varlığını belirlediklerini dile getirerek, şöyle bitmeme etti:

“Bu vahim derecede oylumlu ayrımsız cirim ve bunların hiçbiri Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) virüsü değil. Tespit edilen patojenlerden 10’unun insanı enfekte edebildiği ortaya imdi. Bunlardan tıpkısı tanesi birlikte şu dakika patojen yerine Avrupa’de bakir ortaya sâdır ve Avrupa’nın bildirme yetişkin vektörü olan Ixodes Ricinus sakırga türünün naklettiği ‘Neoehrlichia Mikurensis’ adı altındaki bire bir bakteri. Bunun Türkiye’da henüz evvel varlığı bilinmiyordu, eskimemiş tayin ettik. Bu tuhaf, Avrupa’de insanlarda patojenik olan zoonotik hastalıkların yeryüzü makro vektörü yerine kabul edilir ve Avrupa’nın üstünde sunu çok çalıştığı kene türüdür. Bizim ülkemizde alelhusus Anadolu’nun kuzeyi, Trakya ve İstanbul’da sel aynı garip.”

Orkun, yaptıkları araştırmanın uluslararası bilimsel tıpkı dergide yayımlandığını söyledi.

“Metin insanlarda bile patojeniteye amil olabiliyor”

söz konusu bakterinin, insanlarda çağ damarlarının iltihaplanması ve tromboembolik patojenite ile seyreden kimi bozukluklara kat açabildiğine meni eden Orkun, “Eskiden alelhusus immün sistemi algın yahut baskılanmış, dalağı münfail, kan kanseri, lenfoma ve MS kadar hastalığı olan insanlarda patojenik olduğu sanılıyordu. Ancak sonuç yıllarda Avrupa’daki vakalara baktığımızda, immün sistemi gayet yerinde, metin insanlarda dahi patojeniteye faktör olabildiği üste özellikle bazen ilaçlarla immün sistemi baskılanmış hastalarda ise ölüme varabilecek sonuçlara hastalık olduğu bildiriliyor.” diyerek konuştu.

Bu türün faktör olduğu hastalığın haddinden fazla iveğen enfeksiyona etken olmadığı için bugüne büyüklüğünde bilinemediğine dikkati calip Orkun, şöyle konuştu:

“Ülkemizde bu patojen maatteessüf birçok rutin tanılama sistemlerinde vadi almamaktadır. İhmal ediliyor kabil, tutkun tanısı konmadan otama edilmiş mümkün. Ancak gelecekte bu patojenin ayırıcı tanıya icap millî referans laboratuvarlarında gerekse hastanelerde eklenmesi gerekiyor. Çünkü erken tanı maltalık kurtarır ve tanımadığınız bir mikroorganizmayla savaşmanız çokça zordur. O yüzden kene kaynaklı patojenler, üstünde haddinden fazla durulması gereken patojenlerdir.”

Bakteriyi taşıyan Ixodes Ricinus kene türünün efdal neme gerekseme duyduğuna işaret fail Orkun, “Bu türü çabucak rustik kesimlerde değil alelhusus içerisinde orman tazammun fail mülk içi yapılarda yani kentsel bölgelerde dahi görüyoruz.” dedi.

Bu kene türünün İstanbul’daki Belgrad Ormanı’nda, Trakya ve Anadolu’nun kuzeyinde göründüğünü anlatan Orkun, bu türün insanları sıklıkla enfekte ettiğini dile getirdi.

“Bire Bir uçman kalemin defterde bıraktığı dideban kadar, haddinden fazla hoşur”

Orkun, bu kene gibi sığınmak amacıyla öncelikle kök bazında sistematik yerine epidemiyolojik araştırma yapılması gerektiğini vurguladı.

Belirleme edilen noktalar üzerinden başlayarak benzer coğrafi noktalarda erken ikaz sistemlerinin oluşturulması gerektiğini dile getiren Orkun, şöyle bitmeme etti:

“İki yıl önceki gelecekte Türkiye’dahi ‘Ixodes Ricinus kaynaklı müstevli oluşabilir’ endişesi ile bu hak ve taşıdıkları patojenlere has aynı projeyi Afiyet Bakanlığına sunduk. Umarım bunun üzerine gidilir çünkü tığ bu salgını sunma çığlık güçlü ülkelerden biriyiz. 2002’dahi on paralık bilmediğimiz ayrımsız şekilde dünyanın yeryüzü balaban KKKA salgınına maruz kaldık ve hala bitmeme ediyoruz. Türkiye açısından gelecekte olacak kene kaynaklı salgınların sebeplerinden bire bir tanesi hatta olasılık namına genişlik yükseklerinden biri Ixodes Ricinus. Bu türle ilgilendiren bölgesel verileri almamız gerekiyor. Rezervuar konakları bulmamız lazım.”

Kenelerin vahim olduğu yerlere ilgili dağılım ve risk haritalarının çıkarılması ve insanların bilinçlendirilmesi gerektiğine belen eden Orkun, “İnsanlar kendisine tutunduğunda bu tuhaf keneyi genelde göremiyor zira bu sakırga, bir pilot kalemin defterde bıraktığı nokta kadar, çok alelade. İnsanlar çoğu ant ayırt edemiyor. Diğeri müstacelen ayırt edilebilir ama bu türü sezmek ağırlık olduğundan, insanların vücutlarını haddinden fazla uzun aramaları gerekiyor.” şeklinde konuştu.

Orkun, insanlara, namına tutunan keneyi bulduğunda benzeri zaman geçmiş vücutlarından çıkarması uyarısında bulundu.