ZABITA MEMURUNUN ELLERİNDE SAHN BULAN İHRAM

KADINLARIN hariç çıkarken kullandığı, eksiksiz vücudu kaplayan ve türlü motiflerle süslü ihram (piramit) dokumacılığını babasından öğrenen zabıta memuru evli ve 3 yavru babası İbrahim Tozoğlu (57), Erzurum’da ihram dokuyan serencam çevrimli. Mesai saatlerinde fariza bölgesinde dirlik ve güveni tahsis eden İbrahim Tozoğlu, mesai saatleri dışında ise benzeri asırlık dokuma tezgahının karşısına geçip havale ehramları dokuyor.

TEK ERKEK USTA

Merkez Aziziye ilçesinin Ilıca Mahallesinde eşi ile hareketli İbrahim Tozoğlu bağımsız milletvekili olan evinin bahçesinde yaptığı aşağılık tıpkı atölyeye kurduğu babadan kalma yüzyıllık tezgah seti ile tekstil yapıyor. Yavru yaşta babasına arkalama ederek öğrendiği piramit dokumacılığına 40 yılını veren Tozoğlu, kendisine bırakıt küsurat oluşum tezgaha yıllardır gözü kabil bakıyor. eskiden ailesinin konvansiyon kaynağı olan ihram bugünlerde Mehmet Ustanın elinde maltalık buluyor. Erzurum’birlikte bu işi ayvaz yerine yapan biricik usta kaldığını tamlayan Tozoğlu, iki kızı ve benzeri oğlu kabilinden bu işi öğretecek kimesne bulamadığını söyledi. Çağ polis görevini sürdürüp, say saatleri dışında ise ısmarlama üstüne tezgahın başına geçtiğini belirten Tozoğlu, 80-90 santim eninde, 500 santimetre boyunda olan aynı ihramı 2-3 günde çıkardığını ve bunun karşısında 500 ila 700 teklik aldığını söyledi.

ERKEKLER SAVAŞA GİDİNCE KADINLAR DOKUMAYA BAŞLADI

Yeryüzü görgüsüz dip giyimi olan ihramın, tarihî süreçte Rum’nun yanında bir nice kültürde kullanıldığını ve ihram dokumacılığının 19’uncu yüzyılın ikinci yarısına büyüklüğünde yöredeki erkekler aracılığıyla, rical savaşa gittikten sonra kadınlar yoluyla dokunmaya başlandığını hatırlatan Tozoğlu, “1960’lı yıllara büyüklüğünde Erzurum’de piramit dokumacılığı, yöre halkı üzere oylumlu ve ayrıcalıklı umum sanatlarından biri olmuştur. 20’inci yüzyılın akıbet çeyreği ve sonrasında ise farklılaşan hanay koşulları nedeniyle piramit kullanımının azalması nedeniyle tekstil tamamen terkedilmiştir. Günümüzde il çapındaki projelerle ihram dokumacılığı sürdürülmektedir. İhram, yün malzemeden bezayağı oluşum örgüsünde ve renkli desen iplikleri ile desenlenerek mustatil biçiminde dokunmaktadır. Yapı tezgahı ve dokumanın büyüklüğüne göre çift kanatlı dokunarak ortadan dikilmektedir. Yapışık ihramlar 80-90 cantim eninde ve 500 santim boyundadır. Desen iplikleri ise mor, bordo, yeşil, kiremit kırmızısı, kırmızı, parafin, lacivert, gökçe, örtüsüz semavi, yeşil, pembe renktedir. Erzurum İhramının Aynalı Kutu, Elma Şeleği kabilinden desen isimleri vardır. Alelhusus Gün Doğusu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerindeki Bayburt, Erzurum, Şanlıurfa illerinde ruhlu dolay kadınlarının lokal kıyafetidir. İhramı dal söylemek adına sokağa çıkarken kullanırlar. Umumi kendisine düşünüldüğünde, geçer not ihramın rengi bulutsuz ise avrat taze, yoğun mülevven ise yaşlıdır. Erzurum’dahi güre kızlar parafin, mutedil yaşlı kadınlar mor ve gri, buğulanmış kadınlar mor ve siyah renkte ihram giymektedirler. Elkızı ihramı (beyaz mülevven), bohça ihramı, gerilik ihramı/ser ihramı, yevmi ihram adına kullanılmıştır. Ayrıca, ihram benimde az buçuk olsun katkılarımla çalıştığım Aziziye Belediyesi eliyle coğrafi belen belgesi alınmıştır” diyerek konuştu.

EHRAM ÇAĞDAŞ OLDU

Aziziye Belediyesi çatısı altında kurulan eş kooperatifleri ile işbirliği içerisinde ihram kumaşından şu anda boyun bağı, atkı, mendil, şal, kestirme, delme üzere modern kıyafetler dokunduğunu sözlerine ekleyen Tozoğlu şunları söyledi: “Çocuklarım evlenip gidince hanımla biricik başımıza kaldık. Aziziye Belediyesi’nde polis memuruyum ama anne mesleğim ihram dokumacılığı. Başkanımız Muhammed Cevdet Orhan’bile çok destek veriyor. Başkanımızın sayasinde ihramın çoğrafi bel belgesini aldık. Ego doğmuş doğalı bu işin içindeyim. Mesleği rahmetli babamdan öğrendim. Şu anda benden ayrıksı bu işi eden yok. Bu işi mücahede saatlerimin dışında yapıyorum. Faaliyet durumuna göre 2 ya de 3 günde ayrımsız ihram çıkarıyorum. Şimdi bunların nakışları var. Pirinç deni, saat kordonu, çöplü üzüm üzere. Sevap kendisine 500 ile 700 lira arası ahali emeği alıyorum. Tezgah bir asırdır var. Bana babamdan, ona de ustasından artmış. Tığ karı yerine 60- 70 senedir bu mesleğin içindeyiz. Benden sonra bu işi yapacak kimsem namevcut. Bu 3- 5 senede öğrenilecek tıpkı meslek değil. Kesiksiz işin süresince olacaksın ki bu işi yapasın. Temas koca üstelik yapamaz, bu yetenek meselesi. Gerekli malzemeler öncelikle 1 kilogram ihram ipliği önceleri, o ipliği ikiye bölüyoruz, yarısı temdit, yarısı atma. İpi cağda uzatıyoruz. Sonradan tezgaha çekiyoruz. Burada 2 bin lime ip var. Bunların kâffesi tek bir tane tarağa düğümleniyor. en üst aşaması oluşum. Zor olduktan sonra bu işi dahi bırakırım zira yaş ilerledikçe sıkıcı oluyor.”



Share: