İstanbul Tababet Fakültesi Sinir Bilimi Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Başar Bilgiç, Alzheimer’ı göğüslemek üzere oynanan sözcük oyunlarının sanıldığı kadar çokça birlikte yarayışlı olmadığını, haddizatında refleksi zorlayıcı yahut strateji müstelzim oyunların beyinde kullanılmamış bağlantılar kurmakta çok daha yarayışlı olduğunun çalışmalarla kanıtlandığını kaydetti. Doç. Dr. Bedia Samancı ise pandemi döneminde yapılan gâh araştırmalarda, Kovid nedeniyle tezahür bozukluğu geçirenlerde Alzheimer riskinin tetiklendiğine yönelik bulgular meydan aldığını söyledi.
Bunamanın sunma sık rastlanan türü olan Alzheimer hastalığı, çabucak hastaları değil, yakınlarını da ait çok önemli tıpkı umum sağlığı sorunu. Türkiye’da kestirmece 700 bin hayat, Alzheimer hastalığı ile savaşım ediyor. 21 Eylül Acun Alzheimer Günü nedeniyle ‘Alzheimer farkındalığı’ üzere koca bilgiler veren uzmanlar, hastalığın teşhis ve tedavisiyle ilişik yeni gelişmeleri üstelik anlattı. İstanbul Tababet Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Başar Bilgiç ve Doç. Dr. Bedia Samancı, takkadak zayıflık hastalığı yerine tanıdık Alzheimer’ın, 50’li yaşlarda da ortaya çıkabileceğini vurgulayarak riskli gruplarda Alzheimer’ı geciktirecek stratejileri anlattı. Prof. Dr. Bilgiç, Alzheimer’ın bire bir akıl hastalığı olduğunu vurgulayarak ‘Beyin hücrelerinin kaybıyla, hatır dokusunun azalması ile revan ayrımsız hastalık. Alelumum 65 yaş sonrası görülse de 65 yaştan önceki dahi başlayabiliyor. Hele 50’li yaşlarda, 40’lı yaşlarda bile çor başlangıcını görebiliyoruz. Bunama, yani demans ile karıştırılabiliyor. Oysa Alzheimer, demansa defa açan hastalıklardan yalnız birisi. Örneğin arada bir B12 eksikliği evet dahi cedre hastalıkları bile demansa yani bunamaya kez açabilir. Bu ikisi karıştırılmamalı’ dedi.
YAKINDA KAN TESTİNDEN ALZHEİMER TEŞHİSİ KONABİLECEK
Teşhis amacıyla öncelikle sökel yakınlarının dinlendiğini ve arkası sıra hastada bazen muayeneler yapıldığını anlatan Prof. Dr. Bilgiç, kesme canlandırma için arada sırada müstakbel tetkiklerin dahi mukteza olabileceğini belirterek şu bilgileri verdi: ‘Benzeri hatır hastalığı olduğu üzere beyni kaldırmak istiyoruz ve tercihen MR dediğimiz yöntemle beyinde erime var mı namevcut mu buna bakıyoruz. Eğer bunlarla üstelik karar veremezsek, o antlaşma elan dip etap tetkiklere başvuruyoruz. Bunlardan tıpkı tanesi PET dediğimiz yöntem. Ötekisi dahi beyin murdarilik sıvısı (BOS) dediğimiz, beynimizin çevresinde düz kayran sıvıdan kat sayı alıp, ortamında bazen proteinler kalık mı azalmış mı buna bakıyoruz. Günümüzde kâh edimsel gelişmeler birlikte oldu. Artık BOS yerine, kandan birlikte bazı maddelerin artıp azalmasına göre tanılama koyabilir duruma geleceğiz. Daha klinik kullanıma girmese üstelik yakında nefes testi ile Alzheimer tanısı koyabileceğiz.’
HER UNUTKANLIK ALZHEİMER DEĞİL
Alzheimer’de kesme tedavinin olmadığını fakat tıntın el altında mergup bazen ilaçlarla hastalığın etkilerinin azaltılabildiğini, bu sayede rahatsız ve marazlı yakınına daha konforlu ayrımsız sahn verilebildiğini kaydeden Prof. Dr. Bilgiç, hangi belirtilerde er teşhis şansı yakalanabileceğini ise şu şekilde anlattı: ‘Kullandığımız gâh ilaçlar var tedavide. Bunlar, beyinde azalan karakulak moleküller adını verdiğimiz nörotransmiterleri namına koyan, ya üstelik regüle eden ilaçlar. Bunlarla üstelik hastaların henüz nitelikli benzeri proses geliştirmesini ve kâh begayet olan bulgularını dindirmeyi sağlıyoruz. Erken tanı, mutat tıpkı Alzheimer hastası amacıyla unutkanlıkların başladığı, gözle görünür hale geldiği dönemdir. Fakat unutkanlık henüz günce yaşamı etkilememiştir. Söz Gelişi hastalanmış bire bir söylediğini bire bir elan söyleyebiliyor, bir konuyu anlatıyor, sonrasında unutup gine aynı konuyu anlatabiliyor; tıpkısı soru soruyor, yanıt alıyor ama cevabı unuttuğu için bir soruyu tekrar esasen sorabiliyor. Henüz birlikte önemlisi devir zarfında bu unutkanlık şikayeti giderek artıyor. Er tanılama ile hastalığın gurk süresini deva tedavileriyle uzatabiliyoruz.’
KELİME OYUNLARI YERİNE REFLEKS OYUNLARINI TERCİH EDİN
En çok zaaf edilen konulardan birisinin da sudoku, bulmaca kadar etkinliklerin Alzheimer’a gür gelip gelmediği yönündeki soruların olduğuna değinen Prof. Dr. Bilgiç, sanıldığı kadar sözcük oyunları şeklindeki bulmacaların ayrımsız müddet sonradan hiçbir faydasının olmadığını belirtti ve ‘Çalışmalar, hele elektronik beyin evet dahi telefonda oynanan ara sıra oyunların Alzheimer’a yararı olabileceğini gösteriyor. Fakat bu oyunlardan üstelik hızlı refleks isnat etmek gereken oyunları fasletmek gerekiyor. Birtakım gürpedek uyaranlar çıkıyor oyunda, onlara bürümek cins, dokunmak tür, tefrik etmek mümkün, iki yol hızlıca tabetmek cins’ Yüce olan acul tepke vermeyi sağlayıcı oyunlar olması. Yeni tıpkısı müzik bürümek evet dahi yeni ayrımsız vasıta öğrenmek da Alzheimer riskini düşürüyor. Kökeninden çokbilmiş telefonlardaki dil öğrenme uygulamalarını da bir nice hastamıza bazen öneriyoruz. Amma sözcük bulma oyunları ilkin yardımcı olsa birlikte mahsus bire bir noktadan sonra artık otomatiğe, körlemeden bağlar arkaç geldiği için haddinden fazla bile hayır değil. Beyinde bakir bağlantılar kurmayı sağlayacak oyunlar olmalı. Bu üstelik tepke ya üstelik takip içeren oyunlarla evet ancak? dedi.
ATİPİK FORMLAR TEŞHİS ALMAKTA ZORLANIYOR
Doç. Dr. Bedia Samancı ise Alzheimer’ın atipik formları zımnında bazı bazı hastaların hekim hekim dolaştığına işaret ederek şu mefret bilgileri verdi: ‘Atipik formlar dediğimiz kanı dışı formları üstelik var. Bunlar çok bilinmedik ve hastalarımız doktor doktor dolaşırlar maatteessüf. Bunlardan aynı tanesi, lafız bulma güçlüğü ile giden vesile varyantı. Söz Gelişi hastamız ‘şey’ kelimesini haddinden fazla kesif kullanmaya başlar. Etraflı cümleleri tamamlayamaz evet de konuşmalarda hatalar yapar, sözcük uydurur. Aynı diğeri davranışsal modifikasyon dediğimiz makule. Rahatsız içine kapanır, toplumsal hayattan izole olur, eskisi kadar içtimai değildir ve eş zarfında işlerini birlikte çokça mebzul yürütemez ya da eskiye bakarak elan huysuz, agresif, tahammülsüz benzeri hal alır; davranışları değişmeye başlar. Bire Bir gayr da posterior değişke dediğimiz, beynin elan dal bölgesini tutan bire bir cins. Bunda bile hayat kez bulma sorunları, gözünün önündeki objeleri arama sorunları yaşar. Üstünü giyemez, düğmelerini makul ilikleyemez, denk getiremez. Atipik formlarda, beynin tutulan bölgeleri, yani o bozgun proteinlerin biriktiği bölgeler elan değişik yerlerde gerçekleşiyor. Sökel yakınlarının hele bu kalem davranışsal davranışlar ile inatlaşmaması gerekir, hastanın istediği şeyleri unutturmaya çalışabilirler ancak müfit dememeleri banko haddinden fazla önemlidir.
Kelime bozukluğu olan hastalarda üstelik kelimeleri bulamadıklarında dalavere geçmemek ya birlikte düzeltmemek çok şanlı.?
KOVİD SONRASI ARAZ BOZUKLUĞU OLANLARIN ALZHEİMER RİSKİ ARTABİLİR
Kovid’in nörolojik etkileri dolayısıyla pandemi döneminde Alzheimer riskine üstelik yönelik kip haddinden fazla mesai yapıldığını kaydeden Doç. Dr. Samancı, kâh çalışmaların Kovid’in bu soy hastalıkları tetikleyebileceği yönünde bulgular verdiğine meni etti: ‘Normalde Lewy cisimcikli demans evet da Parkinson ve Alzheimer’ın er döneminde üstelik belirti bozukluğunu görüyoruz hastalarda. Kovid hastalarında üstelik alamet bozukluğu erken dönemde görülebiliyor. Nişanlik bozukluğu olan Kovid’lilerle olmayan Kovid hastalarının karşılaştırıldığı stabil haddinden fazla himmet var zihnî tutulum açısından. Bu çalışmalardan aynı kısmının sonuçlarına göre, nörodejeneratif emraz, yani Alzheimer grubu hastalıklara eş şekilde benzeri beyinde aynı kaskadı (süreci) tetiklediği düşünülüyor.?
