Muş Alparslan Üniversitesi (AKAJU) Kıyamet Yönetimi Aplikasyon ve Araştırma Merkezinde vazifeli akademisyenler, “asrın felaketi” namına nitelenen Kahramanmaraş merkezli depremlerin yaşandığı illerde yaptıkları incelemelerde ayrı ayrı kütle hareketlerinin görüldüğünü belirledi.

MAUN ve TÜBİTAK’ın desteğiyle bölgeye revan 5 öğretim üyesi, Adıyaman, Adana, İskenderun, Hatay, Kahramanmaraş, Gaziantep ve Malatya’da, zeminlerdeki sıvılaşma, bina davranışı, istinatgâh deformasyonu, kitle hareketi ve joefizik ölçümleri yaptı.

İnceleme yapılan alanlardan örnekler toplayan, dronla kayıtlar kayran akademisyenler, üniversitenin laboratuvarında yaptıkları incelemelerden sonra elde ettikleri verilerle ilişkin tabir hazırlayarak ilişik kurumlara iletecek.

“Sahada kütle hareketlerini görebildik”

Format Müdürü Dr. Akademisyen İskender Dölek, AA muhabirine, sıvılaşma özellikleri, satıh deformasyonu gördükleri yerlerle laboratuvarlarda yapacakları incelemelerin arkası sıra hareketin tipi, şekli ve bittabi tıpkısı çizi gösterdiğini daha dolgunca anlayacaklarını söyledi.

Dölek, şu değerlendirmelerde bulundu:

“Jeomorfolojik anlamda arazi deformasyonu ait gözlemler yaptık. Sahada yığın hareketlerini görebildik. Burada mil akmaları, heyelanlar, kaya düşmeleri gibi çok ayrımlı ve ayrı ayrı kütle hareketlerini gördük. Zemin sıvılaşmasıyla ait proje kapsamında sahadan veriler topladık ve jeofizik ölçümleri yaptık. Ekiptekiler, istinatgâh titreşimi asıl karakterini belirlemeye yönelik verileri toparladı. Gözlemlediğimiz fay ve kaya düşmelerini satıh modelleri üstünde inceleyeceğiz.”

“Doğru zemine akla yatkın binalar yapacağız”

Yaşanan depremlerden bilahare kendilerine sunma çok “Muş’ta yer sarsıntısı olacak mı?” sorusunun sorulduğunu anlatan Dölek, şunları kaydetti:

“Türkiye benzeri sarsıntı ülkesi, bu gerçeğe alışmamız, yaşamımızı bunun konusunda kurmamız gerekiyor. Sahadan yaptığımız gözlemler, mühendis ve inşaatçı arkadaşların değerlendirmeleri iki hususu öne çıkarıyor. Akla Yatkın zeminde akilane binalar yapacağız. ‘Muş’ta deprem olacak mı?’ sorusu yerine ilk önceki bunu taharri etmek geçişsiz. Benim binam sağlam mı? Binam akıllıca dayanak üzerinde mi? Akilane çatı doğru istinatgâh konusunda mensur edildiğinde depremin olup olmaması bizi bu büyüklüğünde meşgul etmeyecek. Yıkımın gerçekleştiği yerlerde alelhusus bazen binaların kaldırılmadan sit alanı ilan edilmesi kıran iletişimi adına balaban hususlar. Bu yaşananları hem unutmayalım hem da unutturmayalım.”

Hatay’ın Tepehan köyünde meydana gelen şişman benzeri kitle hareketini bile sahada tetkik şansının olduğunu belirten Dölek, “İlk gözlemlerimizi yaptık. Orada jeofizik çalışması yapıldı, 58 metrede su içeren tıpkı mesabe vardı. O nahiye bile depremden bilahare oluştu. Bu tamamen yığın hareketi. Gücük sürede haddinden fazla uzun zamanda gerçekleşmesi gereken tıpkısı olay yaşanmış.” dedi.