ANTALYA’birlikte, sera üretiminde hasat döneminin başlamasıyla, domates özellikle olmak üzere bir nice sebzenin fiyatı düşmeye başladı. Nakız esnafı, şita dönemi amacıyla ‘Domates 50 TL olacak’ söylemine cebin, “50 TL olmaz ama 30 olanaklı” dedi.

Türkiye’nin antik şeş istihsal merkezi konumundaki Antalya’üstelik kıyı bandındaki seralarda şita dönemi hasat sezonu açıldı. Ekim ayı bakımından başlayan yeni ürünlerin hasadıyla birlikte domates, biber, hıyar, patlıcan kabilinden birçok yayın ve çeşitlerinin fiyatları inişe geçti. Tarım ve Orman Bakanlığı ile Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, toplanmış 800 bin dekarın üzerindeki Türkiye’deki hep acayip şeş istihsal alanına bakıldığında 300 bin dekar ile Antalya geçmiş tam kayran alırken, bu kenti Mersin ve Adana izlem ediyor.

15 EKİM’DE YENİ MAHSULAT ÇIKMAYA BAŞLADISeralarda 15 Ekim itibarıyla eskimemiş ürünlerin çıkmaya başladığını belirten Günindi Akdeniz İhracatçılar Birliği (BAİB) Umumi Heyet Üyesi Cüneyt Doğan, “Seçme tip im şu an çıkıyor diyebiliriz. Domates, patlıcan, biber çeşitleri, görgüsüz kâffesi başladı. Domates fiyatları şu anda 10- 20 TL ortada, domatesin çeşidi ve rengine göre değişiyor. Biber çeşitleri 15 liradan 40 TL’ye kadar. İhracatımız devam ediyor, Ukrayna, Rusya olsun savaşa rağmen şu dakika istek var. Avrupa’ya bire bir şekilde dış satım bitmeme ediyor” dedi.ÇEŞİDİNE GÖRE FİYAT DEĞİŞİYORİhracatta domates fiyatının ortalama 16-17 teklik civarında olduğunu belirten Doğan, günlük fiyatların borsa üzere değişebildiğine dikkat çekerek, “Şu dakika ihracata yazdığımız eşit, domatesin çeşidine göre 15- 20 TL arasında. Salkım domates ise 25 TL’ye kadar. Ne domatesi aldığınıza bağlı. Bu yılki fiyatlar güzeşte yılın ayrımsız dönemine göre yüksek, yer beş altı iki intaç artma var. Fiyatların yüksek olması da gerekiyor, zira galiba fiyatın altına düşerse çiftçimiz para kazanmıyor, girdi maliyetlerimiz de ekstrem arttı. Çiftçimizin önümüzdeki dönemde gine üretim yapabilmesi için servet kazanması gerekiyor” diyerek konuştu.50 TL’Yİ BAZI DOMATES ÇEŞİTLERİ GÖREBİLİR’Bu kış domates 50 TL olacak’ söylemini değerlendiren Cüneyt Doğan, “Geçen yıl april-mart aylarında salkım ve bazen kabil domatesler 40 TL’ye kadar gördü. Bunun birlikte 20 liraya dahi domates vardı. Demincek tekrar benzeri domatesler amacıyla 50 TL’yi göreceği söyleniyor ama Antalya bazında baktığınızda hele o servet fail dönemlerde küçük ay, mart, nisan domatesin olmadığı, şita üretiminden sâdır domateslerin ekimine baktığımızda bu yıl yüzdelik 50’ye andıran bile çoğalma var. Bu elbette pazarı etkiler, dış satım talebi elbet evet bilmiyoruz, bunu giderek yaşayıp göreceğiz. Mahsus fiyatların altına birlikte bundan sonra düşmemesi gerekiyor, zira üreticinin servet kazanması gerekiyor. Halkımız açısından baktığımızda pazara gittiğinde 5 liraya domates ahzetmek istiyor amma bu saatten sonradan kabil değil. Maliyetlerin belli aynı seviyeye gerilemesiyle cins türlü” dedi.DOMATES FİYATI DÜŞÜYORÖrtü şeş kullanılmamış ahit ürünlerin 10- 15 gündür Antalya’birlikte Toptancı Çözme’e gelmeye başladığını tamlayan nakız esnafından Nevzat Akcan, “Hasat başladı, inşallah bütün beraber üreticisi, esnafı, ihracatçısı ve tüketicisiyle mutlu olacağımız benzeri zaman bedii. Domates 15-20 TL bandındaydı, bugün 10-15 TL bandına geriledi. İhracatta üstelik şu zaman temenni var. Hatta Avrupa’daki gaz sıkıntısından ortalık istihsal azalmasına mecbur temenni var. Şu an ürünler bakir çıktığı için Avrupa’ya inanılmaz, gayet iyi aynı istek var. Şita aylarında ise tamamen hava şartları ve ihracata mecbur fiyatlar belli tamam. İhracata da kesinlikle kısıtlama getirilmemeli, yoksa seneye paramızla alacak domates bulamayız. Bu yıl üretimde düşüş, sorumluluk namevcut” diye konuştu.BULGARİSTAN SINIRINDA TIR’LAR YİNE GEÇEMİYORAntalya Tecim Borsası (ATB) Sedir Başkanı Erdoğan Dikici, bakir sezonun başlamasıyla Antalya Hali’nde seçme tip ürünün kâin olduğunu belirterek, Bulgaristan sınırındaki Kapıkule’bile, Bulgaristan’da daha önceki dahi yaşanan kendi çöz sorunlarıyla ait TIR’ları bekletme olaylarıyla yine karşılaştıklarını açıkladı. Dikici, “TIR’lar 10-20 kilometre kuyruklar oluşturuyor. Bu kuyruklar zımnında sevkiyatta yüklülük yaşıyoruz. İnşallah devletimiz bunu de aşacaktır. Bulgar kapısında kişi sorunlarından kaynaklı, elan geçmiş yaşanan benzeri olaydı ve bitmeme ediyor. Bire Bir TIR’ı 2-3 çağ tutuyorlar ve sebzenin acele bozulması almak” dedi.DOMATES 50 TL’Yİ GÖRMEZGirdilerin erdemli olmasına sadık ürün fiyatlarındaki artışlara ve Ukrayna-Rusya savaşı kaynaklı bu iki pazara yönelik dış satım sorunlarına bile değinen Rençper, kış dönemi üzere domatesin 50 TL’yi görmeyeceğini kaydetti. Ekinci, “Doğrusu Hollanda firmaları buraya salkım domates üzere gelmişlerdi, bu karıştırılıyor. Tabi ki salkım domatesi Hollanda’nın alması yegâne domatesi etkiler diye bakıyorlar ama şu an İspanya’dan mevrut Demre domatesi kabil topraklı salkımı 70 Euro/Sente Almanya’ya tasdik ediyorlar. Demin fiyatlar efdal kaldığından bizde işler yavaşladı. Üretimde tenakus namevcut, seçme güzeşte gün çoğalıyor, tenakus olacağını birlikte düşünmüyorum ama ekimde bir sene domates çok ekiliyor, başka yıl biber çok ekiliyor. Bunları doğrulamak lazım, havalar üstelik domuzuna gidiyor” diyerek konuştu.YENİ MAHSULAT ÇIKTI, FİYATLAR DÜŞÜYORAntalya Toptancı Çözme Yaş Göveri ve Ürün Komisyoncuları Derneği Başkanı Hasan Büyük Yılmaz, Antalya kenar bandı üretiminin başlamasıyla, bütün sebze gruplarının de hale geldiğini, fiyatların birlikte ürünlerin çıkmasıyla düşüşe geçtiğini kaydetti. Domatesin 14 TL seviyesinden 12 TL seviyesine düştüğünü açıklanan Yılmaz, “Biberlerimiz 11 TL, patlıcan 8 TL, budala 7 TL seviyesinde ve fiyatlar gayet alışılagelen, çitçimizi üstelik mutlu ediyor. Tüketiciyi de mutlu edecek bire bir seviyeye gideceğini düşünüyoruz” ifadelerini kullandı.AVRUPA’YA İHRACATTA ARTIŞ BEKLENTİSİAvrupa’da, Rusya kaynaklı gaz krizine meni fail Yılmaz, buna sınırlı üretimdeki düşüşün, Türkiye’den talepleri artıracağını kaydetti. Türkiye’deki üretimin bile güzeşte senenin üstünde olduğunu dile getiren Yılmayan, enerji krizinden ekolojik ortam sıkı dışına ihracatta artma beklediklerini açıkladı. Domatesin kış döneminde kâh şiddetli semtlerde ve begayet çeşitlerin 50 TL olabileceğini üstelik belirten Yılmayan, şöyle bitmeme etti:

“Ama şu andan 50 liralık olacak gitmek gibi değil. Neye dayanarak diyeceğiz, galiba bire bir çağ mahsus baş döndürücü bölgelerde mümkün, şu an çok erken. Mahlut domates 16, gülgûn 21 TL seviyesinde. Ötede dediğimiz ürünlerde ara sıra o fiyatları gördüğümüz bölgeler mümkün ama kışın kesiksiz suretle 50 TL’ye domates yiyeceğiz emretmek falsolu olur. Demin aynı molekül tefhim etmek amacıyla er. İhracat, albeni şartlarıyla müteallik 20- 30’u bulur.”